Jean Arthoud (Iohannes Arthoudi), châtelain, pour la châtellenie de Saint-Trivier-de-Courtes

France, Archives DĂ©partementales de la CĂ´te-d'Or, cote B9943 - 1

Pour citer ce document:

Frédéric Chartrain, avec la collaboration de Alain Kersuzan, Nils Mantilleri et Jean-Michel Poisson, Compte de Jean Arthoud (Iohannes Arthoudi), châtelain, pour la châtellenie de Saint-Trivier-de-Courtes, du 11 juillet 1299 au 22 avril 1300, Lyon - Chambéry, 2013 (Documents comptables des Etats de Savoie, XIIIe - XVe s.)

Afficher / masquer les images   Afficher / masquer la table des rubriques   Masquer la linéation Voir l'analyse du rouleau
[peau 1]

Prologue


[l. 1] Computus domini [Iohannis Arthoudi](1) Nous indiquerons ici entre crochets le texte restitué d’après les comptes précédents. note diplomatique[Iohannis Arthoudi](1) Nous indiquerons ici entre crochets le texte restitué d’après les comptes précédents. : support endommagé. , militis, castellani Sancti Triverii [de Coultis]note diplomatique[de Coultis] : support endommagé. a die dominica(2) Cette donnée paraît erronée, car la fête et le quantième indiqués correspondent à un samedi. En 1298, ce 11 juillet où l’Église de Lyon fêtait la translation de saint Benoît tomba un vendredi, et un lundi en 1300. in Translatione
[l. 2] beati Benedicti, que est undecima die iulii, anno nonogesimo(3) Pour nonagesimo. nono, usquenote diplomatiqueusque : support endommagé. ad festum […]note diplomatique […] : support endommagé. , que est vicesima secunda dies mensis
[l. 3] aprilis(4) À cette date, l’Église de Lyon fêtait saint Épipode, martyr lyonnais., anno Domini Mo CCCo, videlicet de quadraginta una septimanisnote diplomatiqueseptimanis : support endommagé. quatuor diebus(5) Ici également, il y a une légère incohérence, car les dates indiquées comprennent une période de quarante-et-une semaines moins un jour., factus apud Voyronem(6) Aujourd’hui Voiron (Isère)., presente domino comite,
[l. 4] receptus per domnum Iohannem Floridi

frumentum


[l. 5] idem reddit computum de X meyteriis frumenti receptis de firma decime Sancti Triverii hoc anno [in frumento]note diplomatique[in frumento] : support endommagé. [de III meyteriis et dimidio receptis]note diplomatique[de III meyteriis et dimidio receptis] : support endommagé.
[l. 6] de me¬dietate firme molendini de stagno hoc annonote diplomatiquehoc anno : biffé. in frumento finiende in festo [beati Andree, anno trecentesimo, et tunc debentur]note diplomatique[beati Andree, anno trecentesimo, et tunc debentur] : support endommagé.
[l. 7] tantumdem de [II meiteriis et dimidio receptis]note diplomatique[II meiteriis et dimidio receptis] : support endommagé. de Stephano La Quilli pro medietate firme molendini de [Silvig Vya]note diplomatique[Silvig Vya] : biffé. Selvignia(7) Aujourd’hui Servignat. finite
[l. 8] in Carniprivio novo, anno nonogesimo nono(8) Le mardi 23 février 1300 (nouveau style). — de alia medietate respondit dominus Stephanus de Fran[che]lens (9) Aujourd’hui Francheleins. note diplomatique Fran[che]lens (9) Aujourd’hui Francheleins. : support endommagé. , castellanus ante ipsum
[l. 9] de exitu decime cellerarii et decime della Chaneia (10) Écrit dellachaneia. Aujourd’hui Chanée, cne de Courtes. nichil hoc anno in frumento de VIXX meyteriisnote diplomatiquemeyteriis : biffé. [VIII] meyteriisnote diplomatique[VIII] meyteriis : support endommagé. IIII cupis
[l. 10] receptis in castellania Sancti Triverii de redditu et lunatione per annum de III cupis receptis de Perreto Tytiaut (11) Le patronyme de ce personnage varie considérablement au fil des comptes et, ici, le délavement du texte rend la lecture encore plus incertaine. pro eodem et non est in
[l. 11] extenta de coponagio, leyda, chacipolleria respondebit inferius in firmis


[l. 12] summa : VIIXX V meyterios(12) Pour l’emploi ici de l’accusatif, voir plus loin la recette de foin, où ce cas est écrit en toutes lettres. I cupam frumenti
[l. 13] idem libravit ad expensas domini comitis et domine comitissenote diplomatiqueet domine comitisse : biffé. existentis apud Pontem Vallium, per litteram domini comitis datam die sabbati [ante festum beati]note diplomatiquesabbati [ante festum beati] : support détruit.
[l. 14] [Anthonii]note diplomatique[Anthonii] : support endommagé. , anno nonogesimo nono, quam reddit : XVIII meyterios fru¬menti
[l. 15] summa librate : XVIII meyterios frumenti et sic debet : VIXX VII meyterios I cupam frumenti

siligo


[l. 16] idem reddit computum de XXXVIII (13) Cette recette variant d’un compte à l’autre, la consultation des comptes précédents est sans effet. meyteriis siliginis receptis de firma decime Sancti Triverii in siliginenote diplomatique XXXVIII (13) Cette recette variant d’un compte à l’autre, la consultation des comptes précédents est sans effet. meyteriis siliginis receptis de firma decime Sancti Triverii in siligine : support endommagé. hoc anno, excepta [decima mi¬nutorum]note diplomatique[decima mi¬nutorum] : support détruit.
[l. 17] bladorum quam percipit hospitale Sancti Triverii de L meyteriis receptis de exitu taschiarum mansi Rafinorum hoc anno [de … …]note diplomatique[de … …] : support détruit.
[l. 18] receptis de medietate firme stagnote diplomatiquestag : biffé. molendini de stagno finiende in festo beati Andree, anno CCCo, et tunc debentur tantumdemnote diplomatiquetantumdem : support endommagé. [de X…]note diplomatique[de X…] : support endommagé.
[l. 19] meyteriis dimidio receptis de medietate firme molendini de Silvigniaco finite in Carnipri¬vio, anno nonogesimo nono de I [cupa recepta de exitu(14) exi / tu ]note diplomatique[cupa recepta de exitu(14) exi / tu ] : support endommagé.
[l. 20] decime cellerarii hoc anno de I cupa recepta de decima prepositi della Chaneya hoc anno de [IIIIXX XVI meyteriis]note diplomatique[IIIIXX XVI meyteriis] : support endommagé.
[l. 21] receptis in dicta castellania de redditu prepo¬situra et gaytia per annum


[l. 22] summa : VIIXX IX meyterios V cupas siliginis

avena


[l. 23] idem reddit computum de XXX meyteriis avene receptis de [firm]anote diplomatique[firm]a : support détruit. decime Sancti Triverii hoc anno, et res[pondet minus]note diplomatiqueres[pondet minus] : support détruit.
[l. 24] viginti meyteriis propter pravas messes, et hoc idem in [siligine]note diplomatique[siligine] : support endommagé. (15) Dans l’exercice précédent, cette ferme avait rapporté cinquante métiers de seigle et cinquante d’avoine. de I meyterio re-cepto de taschiis mansi Rafi[norum hoc anno]note diplomatiqueRafi[norum hoc anno] : support détruit. [de]note diplomatique[de] : support détruit.
[l. 25] firma taschiarum prepositi et cellarii nichil hoc anno [de XXVI meyteriis ]note diplomatique[de XXVI meyteriis ] : support détruit. V cupis receptis in dicta [castellania de redditu et prepositura per annum]note diplomatique[castellania de redditu et prepositura per annum] : support détruit.
[l. 26] de III cupis receptis de Peroneto Tyaut de redditu [per annum]note diplomatique[per annum] : support détruit. de XIIII meyteriis III cupis dimidia receptis apud [Curciacum(16) Aujourd’hui Curciat-Dongalon. pro parte]note diplomatique[Curciacum(16) Aujourd’hui Curciat-Dongalon. pro parte] : support détruit.
[l. 27] domini de redditu per annum de VIXX VIII [meyteriis II]note diplomatique[meyteriis II] : support détruit. cupis receptis in dicta castellania de lunatione per annum de [… … …]note diplomatique[… … …] : support détruit.
[l. 28] receptis de exitu stagni de Frauxino per manum Iohannis [… …]note diplomatiqueFrauxino per manum Iohannis [… …] : support endommagé. hoc anno de IX meyteriis receptis de forestagio d’Ar[vey, de]note diplomatique d’Ar[vey, de] : support détruit.
[l. 29] nemore mortuo dato Laurentio(17)On lit ici Laurentio, hospitii, precio, maliciose, palicio, palicium, tocius, inundaciones, extrahencium, iuvancium, operancium, ordinacionem, apportancium, charreancium, convencionem, serviciis, tercia, negotiis, custodiencium, aducencium, que l’on transcrit – selon la convention d’édition prescrivant l’usage général de la graphie classique – Laurentio, hospi¬tii, pretio, malitiose, palitio, palitium, totius, inundationes, extrahentium, iuvantium, operantium, ordinationem, apportan¬tium, charreantium, conventionem, servitiis, tertia, negotiis, custodientium, aducentium. et participibus suis usque ad festum beati Iohannis Bapthiste(18) Pour Baptiste., anno CCCo


[l. 30] summa : IIC XX meyterios I cupam dimidiam avene de quibus
[l. 31] idem libravit ad expensas trium palafredorum domininote diplomatiquedomini : biffé. domini comitis et unius roncini qui fuerunt apud Sanctum Triverium per novem dies : VI meyterios
[l. 32] avene idem libravit ad expensas hospitii domini comitis [Je]note diplomatique[Je] : biffé. Gebennensis et pro expensis hospitii domini nostri comitis Sabaudie die martis in Purificatione
[l. 33] beate Marie virginis, per litteram domini Hugonis de Ruppecula datam dicta die martis, anno nonoge¬simo(19) Lire nonogesimo nono : le mardi 2 février 1300 (nouveau style). En 1290 (1291 nouveau style), la fête de la Purification fut un vendredi., quam reddit : XII meyteriis avene
[l. 34] summa librate : XVIII meyterios avene et sic
[l. 35] debet : IIC II meyterios I cupam dimidiam avene(20) Une rédaction antérieure a été effacée, laissant un espace blanc.

milium


[l. 36] de milio nichil hoc anno

panes


[l. 37] idem reddit computum de XXVI panibus receptis in dicta castellania de redditu per annum — venduntur ut infra

galline


[l. 38] idem reddit computum de IIIC gallinis receptis in dicta castellania de redditu et consuetudine de redditu per annum — venduntur ut infra

fenum


[l. 39] idem reddit computum de VIII charratis feni receptis de exitu pratorum mansi Rafino¬rum et virgulti domini hoc anno


[l. 40] summa : VIII charratas feni de quibus
[l. 41] idem libravit in expensis trium balafredorum(21) Pour palafredorum. et unius roncini domini pro novem diebus, ut supra in avena, et pro quater viginti duobus equis,
[l. 42] tam domini comitis Gebennensis quam familie domini, ut supra in avena : I charatam(22) Pour charratam. et dimidiam feni in terranda camera domini
[l. 43] et aula supra trabaturam : I charratam et dimidiam
[l. 44] summa : III charratas feni et restant : V charrate feni

trosse feni


[l. 45] idem reddit computum de LXXII trossis feni receptis in dicta castellania de redditu per annum — venduntur ut infra

cera


[l. 46] idem reddit computum de LXXIII libris viennote diplomatiquevien : biffé. cere receptis in dicta castellania de gardis et recognitionibus per annum, ut in computo precedenti
[l. 47] de VII libris receptis de Aymone Guietat et Aymone del Flac, Andreto del Flac, Pasqualino, Iohanne Guyetat et Petro Gayet, hoar (23) Il semble difficile de lire hominibus.
[l. 48] Perrini de Meysia, de nova comanda, quamdiu placuerit do¬mino comiti et dicto Perrino vel alteri ipsorum


[l. 49] summa recepte : IIIIXX libras cere de quibus deducuntur, que recuperari non
[l. 50] possunt, de Hugone de Valordel, defuncto sine herede : I libra cere de Petro Seschanz, defuncto : III libre, ut in extractu
[l. 51] extente de Guidone de Bosco qui rnote diplomatiquequi r : biffé. et de Guillermeto de Crosa, qui fugerunt propter pau¬pertatem : III libre cere de
[l. 52] fratre Morelli de Fransinia, defuncto sine herede : II libre cere
[l. 53] summa deducti : IX libras cere et restant : LXXI libre cere

ferreria


[l. 54] de ferreria nichil hoc anno

obolus auri


[l. 55] idem reddit computum de I obolo auri recepto de Stheveniono(24) Pour Stephaniono ? Guillot de garda per annum — venditur ut infra

vinum


[l. 56] idem reddit computum de III assinatis(25) Pour asinatis. vini receptis de exitu trelliarum virgulti domini hoc anno


[l. 57] summa : III assinatas vini — venduntur ut infra

denarii census


[l. 58] idem reddit computum de XXV libris IX solidis parisiensium receptis in dicta castella¬nia de redditu per annum, ut in computo precedenti de VI denariis receptis
[l. 59] de Iohanne Anglico pro eodem


[l. 60]summa : XXV libras IX solidos VI denarios parisiensium — quere in introgiis(26) Ces trois mots ajoutés sont d’une autre main.

recognitiones et garde

(27) recognitiones / et garde


[l. 61] idem reddit computum de XVI libris VIII solidis VI denariis receptis de gardis et reco¬gnitionibus per […]note diplomatiqueper […] : biffé. hoc anno


[l. 62] summa : XVI libras VIII solidos VI denarios parisiensium

tallie


[l. 63] idem reddit computum de XL libris parisiensium receptis in dicta castellania de homi¬nibus talliabilibus domini ad misericordiam, et levantur in uno
[l. 64] anno duobus terminis, videlicet in Carniprivio et in festo beati Bartholomei


[l. 65] summa : XL libras parisiensium memorandum de rebus aquisitis(28) Pour adquisitis. de domino Stephano Lo Budro, que valere debent per annum : LXXVI solidos viennensium note diplomatique memorandum de rebus aquisitis(28) Pour adquisitis. de domino Stephano Lo Budro, que valere debent per annum : LXXVI solidos viennensium : ajouté en marge de gauche.

firme


[l. 66] idem reddit computum de XXXVI solidis VIII denariis parisiensium receptis de me¬dietate firme furni finiende in festo beati Iohannis Bapthiste, anno CCCo, et
[l. 67] tunc deben¬tur tantumdem de XVI libris XIII solidis IIII denariis receptis de Iohanne Anglico de firma leyde et coponagii Sancti Triverii finita in festo
[l. 68] beate Agathes, anno nonogesimo nono(29) Le vendredi 5 février 1300 (nouveau style). – de residuo computavit dominus Stephanus de Franchelens, castellanus ante ipsum – et est adcensata eidem Iohanni
[l. 69] quadraginta sex libris tresdecim solidis quatuor denariis parisiensium, de quibus responderi debet in computo subsequenti de XVIII libris
[l. 70] XIII solidis IIII denariis receptis de firma chacipollerie Sancti Triverii finita in Paschate anno Cnote diplomatiqueanno C : biffé. quo incipit annus tricentesimus(30) Le dimanche 10 avril 1300 (nouveau style). de IIII libris
[l. 71] receptis de firma blaerie Sancti Triverii finita in festo beati Bartholomei, anno nonogesimo nono de VI libris re¬ceptisnote diplomatiquere¬ceptis : biffé. XIII solidis IIII denariis receptis de medietate
[l. 72] firme blaerie et chaccipolle¬rie(31) Pour chacipolerie. de Cormo (32) Aujourd’hui Cormoz. finiende <in festo> beati Iohannis Bapthiste, anno CCCo, et tunc debebuntur tantumdem de VI libris XIII solidis IIII denariis
[l. 73] receptis de medietate firme blaerie et chacipollerie de Bussiroles (33) Aujourd’hui Buisserolle, cne de Varenne-Saint-Sauveur (Saône-et-Loire). et de Tagiset (34) Aujourd’hui Tagiset, cne de Sainte-Croix (Saône-et-Loire). finiende in festo beati Iohannis Bapthiste, anno CCCo, et tunc debentur
[l. 74] tantumdem de XXX solidis receptis de firma blaerie de Cur¬ciaco pro parte domini finita in festo beati Bartholomei, anno nonogesimo nono
[l. 75] de paysonagio nemorum d’Arvey et de Chamandrey (35) Au-jourd’hui Chamandray, cne de Cormoz, ou Le Bois de Chamandre, cne de Foissiat., nichil hoc anno quia non fuit glans ibi de forestagio nemorum
[l. 76] predictorum et de nemore mortuo nichil hoc anno, quia nichil leva¬tum est vel venditum de teysis(36) Dans la marge gauche, on a ajouté la rubrique teysie. domorum non computat [vue 3 = peau 2] quia levantur in obtabis Penthecostes(37) Pour in octavis Pentecostes.


[l. 77] summa : LVI libras parisiensium

laudes et vende


[l. 78] idem reddit computum de II solidis parisiensium receptis de Philiberto et Jaqueto de Tageset pro curtili et campo de virgulto diviso inter ipsos
[l. 79] de IX solidis receptis de Aymone Valerii pro rebus emptis de Guillermo Colles Neytes pretio sexaginta solidorum de II solidis receptis de Perraudo
[l. 80] Juglarat pro terra empta de Iohanne Minot pretio tres¬decim solidorum quatuor denariorum de V solidis receptis de Perrine et Berardo de D[…]snote diplomatiquede D[…]s : encre délavée.
[l. 81] pro rebus emptis de Stephano Tamiserat pretio triginta duorum solidorum quatuor denariorum de XVIII denariis receptis de Marieta, relicta Iohannis
[l. 82] Audobert, pro prato empto de Stephano Odobert et eius uxore pro terra empta denote diplomatiquepro terra empta de : biffé. pretio decem solidorum octo denariorum de IIII solidis VI denariis receptis
[l. 83] de magis¬tro Guidone de Cimandres (38) Aujourd’hui Simandre, cne de Mantenay-Montlin., clerico, pro prato empto apud Terrentillef de Iohanne Minot et preposito de Foysia(39) Aujourd’hui Foissiat. pretio triginta solidorum
[l. 84] de LX solidis receptis de Girardo Dolin pro medie¬tate domus empte de Iohanne Berlot pretio viginti librarum parisiensium de IIII libris re¬ceptis de Stephano
[l. 85] La Quilli (40) Écrit laquilli. pro domo empta a Perraudo Dolin pretio qua¬tuor librarum parisiensium


[l. 86] summa : VIII libras IIII solidos parisiensium

introgia


[l. 87] idem reddit computum de XL solidis parisiensium receptis de Girardo Reynaudi pro introgiis quarumdam broeriarum(41) La broeria – pour brugaria – est étymologiquement une friche où pousse la bruyère. Le toponyme Les Broyères est fréquent en Bresse. et prati de manso Rafinorum sibi albergati ad
[l. 88] octo soli¬dos parisiensium annui(42) Il manque un jambage. redditus, de quibus respondebit in computo subsequenti de VI solidis VIII denariis receptis de eodem pro quadam alia broeria de dicto
[l. 89] manso sibi albergata ad tres solidos parisiensium redditus, de quibus respondebit in computo subse-quenti – et sciendum quod cuidam de Grandi Valle(43) Aujourd’hui Grandval, cne de Saint-Trivier-de-Courtes. Le support étant endommagé, la lecture de la dernière syllable reste incertaine. adservisata(44) adservi / sata. Voir ASSERVISARE, " … sub annuo servitio seu præstatione concedere, nostris olim Aservi¬ser. "
[l. 90] est media pecia terre de manso Raffinorum sine introgiis pro decem octo denariis parisiensium, de quibus respon¬debit in computo subsequenti item
[l. 91] Iohanni Gay asservisatum est modicum terre, pro qua terra et pro prati suo quod cepit de domino debet dare domino duodecim denarios parisiensium redditusnote diplomatiqueredditus : ajouté en interligne. , de quibus in subsequentibus computabit


[l. 92] summa : XLVI solidos VIII denarios parisiensium

banna


[l. 93] idem reddit computum de XX solidis parisiensium receptis de Hugone Columbi pro eo quod verberaverat Iohannetam de Verna de uno baculo de XIII solidis IIII denariis
[l. 94] receptis de Bartholomeo della Chardoneria (45) Écrit dellachardoneria. pro eo quod malitiose sequtus(46) Pour secutus. fuerat Guiller¬mum Gouter volendo eum percutere de XIII solidis IIII denariis de Perroudo de Frayno
[l. 95] pro eo quod fecerat sanguinem filio Perroni de Cimandres, ut dicebatur de VI solidis VIII denariis receptis de Hugone Rancot pro eo quod ceperat tres palos
[l. 96] de palitio domini de XIII solidis IIII denariis receptis de Girardo Morestel pro eo quod filius suus verbera¬verat Guillermum Coylloy de XIII solidis IIII denariis receptis
[l. 97] de dicto Pola¬dru pro eo quod adcussabatur(47) Pour accusabatur. fregisse unam archam et extrauxise(48) Pour extraxisse. unam arborem entatam que erat fratri suo de XXVI solidis VIII denariis
[l. 98] receptis de Galterio Bossonet pro eo quod fece¬rat sanguinem fratri suo de XX solidis receptis de Laurentio de Vitria (49) Aujourd’hui Vitriat, cne de Curciat-Dongalon. pro eo quod cepe¬rat de nemore d’Arvey seys[eo]
[l. 99] de XIII solidis IIII denariis receptis de dicta La Iuglaressa (50) Écrit laiuglaressa. quia adcusabatur furtim cepisse duos caseos de XXX solidis receptis de Stephano de Bosco quia
[l. 100] pro eo quianote diplomatiquepro eo quia : biffé. in parte obcupaverat(51) Pour occupaverat. quoddam iter publi¬cum et filio Iohannis Bigot fecerat sanguinem, ut dicebatur de XX solidis receptis de Guioneto
[l. 101] de Laviat pro eonote diplomatiqueeo : ajouté en interligne. quia abstulerat cuidam duos barrallos et pro penis sibi impositis de VI solidis VIII denariis receptis de Perraudo Dolin pro eo quia
[l. 102] ceperat in foro duos libratorios auctoritate propria de XX solidis receptis de Iohanne, filio alla Masueri, pro eo quod adcusabatur furtim cepisse unum
[l. 103] capucium apud Sanctum Amorem(52) Aujourd’hui Saint-Amour (Jura). de XVI solidis VIII denariis receptis de Aymoneto Malveyrat pro eo quod rumperat fossatum Stephani Postelat de[sic]
[l. 104] de XXX solidis receptis de Io¬hanne Delonor pro banno adulterii de XIII solidis IIII denariis receptis de dicto Quillat quia ceperat unum bancum
[l. 105] in domo prepositi delles Moures et eum percusserat, ut dicebat, de uno baculo de LXVI solidis VIII denariis receptis de Guillermo Masuer de Cornillio
[l. 106] quia adcusabatur male cepisse unum carrellum de acier et unum cutellum in foro Sancti Triverii de XVI solidis VIII denariis receptis de Perraudo
[l. 107] Escouter quia obcupaverat quoddam iter privatum de XIII solidis IIII denariis receptis de filio Bernout pro banno adulterii de X solidis receptis de
[l. 108] Guichardo de Rugon (53) Peut-ĂŞtre Ronjon, cne de Cormoz, comme plus loin Rugoy et Rougoy. quia fecerat sepem suam in itinere de XL solidis receptis de Guillermo Lopiot, del Mont, quia adcusabatur male cepisse
[l. 109] unam peciam de tacon (54) Peut-être tacon, " pièce de cuir ou de tissu ", et par extension " parcelle de terrain ", régionalisme francoproven¬çal. de XXX solidis receptis de Peronon de Grueria(55) Aujourd’hui La Gruyère, cne de Cormoz. quia verberaverat dictum Lo Bertat de Rugoy de XVI solidis
[l. 110] VIII denariis receptis de Hugone, carpentario de Rougoy, quia auctoritate sua pignoraverat liberos Hugonis Visis de una faucilli de X solidis
[l. 111] receptis de Guillermo, filio Guioneti dicti Boyllat, quia rixaverat cum filio dicti Fater de XIII solidis IIII denariis receptis de Peroneto dicto Revener
[l. 112] quia spoliaverat quemdam hominem de quadam pecia terre de X solidis receptis de Ruffo de Bossco(56) Pour Bosco. quia fregerat seysinam de XVI solidis
[l. 113] VIII denariis receptis receptis[sic] de Hugone Co¬lumbi pro frac¬tura seysine et sibi appropriaverat quoddam commune de XXX solidis receptis de fratre Victorii
[l. 114] de Cormout (57) Pour Cormoz. La forme Cormouz est attestée par Édouard Philipon. quia cognoverat carnaliter uxorem consanguinei sui de VIII libris receptis de Iohanne, munerio, quia graviter vulneraverat
[l. 115] in capite Phili¬bertum Trochat, hominem talliabilem domini comitis de XIII solidis IIII denariis receptis de Iohanne Boler, de Colongia, quia fecerat
[l. 116] palitium suum super iter


[l. 117] summa : XXX II libras XI solidos, deductis sexaginta duodecim solidis pro parte castel-lani capientis duos solidos in
[l. 118] libra bannorum

clame


[l. 119] idem reddit computum de XXX solidis receptis de minutis clamis obvenientibus in dicta castellania per dictum tempus


[l. 120] summa : XXX solidos parisiensium

herba


[l. 121] idem reddit computum de L solidis parisiensium receptis de exitu herbarum de comu¬nitatibus(58) Pour communitatibus. de Buxiroles (59) Aujourd’hui Buisserolle, cne de Varenne-Saint-Sauveur (Saône-et-Loire). et aliarum rerum ibidem pro medietate
[l. 122] dominum contingente et de duabus carratis feni quas percipit dominus in alia parte dictarum communitatum quam te¬net Perrinus de Moysia et participes sui


[l. 123] summa : L solidos parisiensium

perquisita, escheyte, inventa, compleynta

(60) perquisita, escheyte / inventa, compleynta. Cette rubrique a été ajoutée après coup.


[l. 124] de perquisitis, escheytis, inventis et compleyntis nichil per dictum tempus

venditiones


[l. 125] idem reddit computum de XX solidis VIII denariis receptis de viginti sex panibus et dimidio venditis ut supra pro tanto de LXXV solidis parisiensium
[l. 126] receptis de trescentis gallinis venditis ut supra qualibet tribus denariis parisiensium de LXXII solidis receptis de sexaginta duodecim(61) Pour septuaginta duabus. trossis
[l. 127] feni venditis ut supra, qualibet trossa duodecim denariis pari¬siensium de VI solidis parisiensium receptis de uno obolo auri vendito ut supra
[l. 128] pro tanto – et Stephanus Guillat, qui debet dictum obolum, est homo talliabilis domini de novo de XXIIII solidis parisiensium receptis de tribus assinatis
[l. 129] vini venditis ut supra, qualibet assinata octo solidis parisiensium


[l. 130] summa : IX libras XVII solidos VIII denarios parisiensium


[l. 131] summa totius recepte : IXXX XIIII libras XVII solidos IIII denarios parisiensium — de quibus respondet inferius in computo Belli Visus(62) Aujourd’hui Bevet, cne de Beaupont.



[l. 132] Computus Belli Visus eiusdem castellani de exitibus Belli Visus per supradictum tempusnote diplomatiquetempus : ajouté en interligne. de quo computat

frumentum


[l. 133] idem reddit computum de I quartallo dimidio frumenti receptis de Guillermo Masuer de redditu per annum de V quartallis receptis de medietate firme
[l. 134] molendini Belli Visus finita in Nativitate Domini, anno nonogesimo nono de V quartallis receptis de medietate firme eiusdem molendini
[l. 135] finiende in Nativitate Domini, anno CCCo, et tunc debentur tantumdem de II quartallis receptis de medietate firme molendini de
[l. 136] Cropet (63) Aujourd’hui Croppet, cne de Beaupont. finita in Nativitate Domini, anno nonogesimo nono — quod molendinum destructum est propter inundationes aquarum ante Nativitatem Domini,
[l. 137] anno nonogesimo nono


[l. 138] summa : XIII quartallos dimidium frumenti

siligo


[l. 139] idem reddit computum de XIII quartallis siliginis receptis de medietate firme dicti mo¬lendini Belli Visus finite in Nativitate Domini, anno nonogesimo nono
[l. 140] de XIII quartallis receptis de medietate eiusdem firme finiende in Nativitate Domini, anno CCCo, et tunc debentur tantumdem de III quartallis
[l. 141] receptis de medietate firme molen¬dini de Cropet finite in Nativitate Domini, anno nonogesimo nono — quod molendinum destructum est, ut supra
[l. 142] in frumento de XXIII quartallis receptis de lunatione ibidem per annum


[l. 143] summa : LII quartallos siliginis

avena


[l. 144] idem reddit computum de III quartallis dimidia cupa avene receptis de redditu Belli Visus per annum


[l. 145] summa : III quartallos dimidiam cupam avene

galline


[l. 146] idem reddit computum de XXI gallinis receptis apud Bellum Visum de redditu et consuetudine per annum


[l. 147] summa : XXI gallinas — venduntur ut infra

denarii census


[l. 148] idem reddit computum de XI solidis parisiensium receptis apud Bellum Visum de red¬ditu per annum


[l. 149] summa : XI solidos parisiensium

tallie


[l. 150] idem reddit computum de VIII libris parisiensium receptis apud Bellum Visum de talliis hoc anno


[l. 151] summa : VIII libras parisiensium

blaeria


[l. 152] idem reddit computum de IIII libris XIII solidis IIII denariisnote diplomatiqueIIII denariis : ajouté en interligne. receptis de medietate firme blaerie et chacipollerie Belli Vissus(64) Pour Visus. finiende in festo
[l. 153] beati Iohannis Bapthiste, anno Mo CCCo (65) On a effacé un mot., et tunc debentur tantumdem


[l. 154] de bannis et clamis computatum est in computo Sancti Triverii

venditiones


[l. 155] idem reddit computum de V solidis III denariis receptis de viginti una gallinis venditis ut supra, qualibet tribus denariis parisiensium


[l. 156] summa : V solidos III denarios parisiensium


[l. 157] summa totius recepte : XIII libras IX solidos VII denarios parisiensium

arreragium


[l. 158] idem reddit computum de IXXX XIIII libris XVII solidis IIII denariis parisiensium re¬ceptis de remancia(66) Pour remanentia. computi Sancti Triverii


[l. 159] summa totius recepte duorum computorum Sancti Triverii et Belli Visus : IIC VIII libras VI solidos XI denarios parisiensiumnote diplomatiqueparisiensium : ajouté en interligne.

de quibus
[l. 160] in una fornata carronum infornanda et defornanda et dequoquenda, que continere debet triginta miliaria(67) Le support est endommagé et le mot raturé. et dantur pro quolibet
[l. 161] miliare(68) mi / liare tres solidi octo denarii parisiensium in taschiam datam Roleto, quarronerio : CX solidos parisiensium in septem miliaribus tegularum
[l. 162] dequoctarum cum dictis quaronibus de meliora¬mento, ad exstima-tionem(69) Pour estimationem. quaronum pro dictis tegulis dicto Roleto facto : VIII solidos parisiensium [vue 4 = peau 3]
[l. 163] in septies viginti sexnote diplomatiquesex : ajouté en interligne. quarratis(70) Pour carratis. lignorum empto¬rum pro dictis caronibus decoquendis, et dantur pro qualibet octo denarii parisien¬sium : IIII libras
[l. 164] XVII solidos IIII denarios parisiensium in pane dato bubulcis addu¬centibus quadraginta quartas(71) Lire quarratas, pour carratas. lignorum preter predictas ad corvatam : VI solidos VIII denarios
[l. 165] in pane dato bubulcis adducentibus triginta carratas lapidum pro calce facienda de Brollio(72) On mentionnera à nouveau plus loin ce " Breuil sous Saint-Romain ", aujourd’hui dans la commune de Romenay (Saône-et-Loire), où débarquaient les frets acheminés vers Saint-Trivier-de-Courtes par la Saône et son affluent la Seille. ubi dominus Stephanus de Franchelens eas
[l. 166] dimiserat(73) Il manque un jambage. : V solidos parisien¬sum in locagio sex hominum dictos lapides extrahentium de aqua et iuvantium ad curus(74) Pour currus. honerandos :
[l. 167] II solidos VI denarios parisiensium in defornandis viginti miliari¬bus vel circa quaronum de tempore domini Stephani de Franchelens : V solidos,
[l. 168] in taschiam datam dicto Canet in expensis murorum factorum per dictum castellanum a septimana ante festum beate Marie Magdelene(75) Pour Magdalene.
[l. 169] usque ad edoma¬dam ante festum beati Thome apos¬toli inclusive, videlicet duodecim septimanis, Lamberto, lathomo(76) Pour latomo., pro viginti septem die-bus
[l. 170] quibus per dictum tempus operatus est in predictis muris et capit qualibet die sexde¬cim denarios parisiensium : XXXVI solidos pari¬siensium Guillermeto, filio eius,
[l. 171] pro duodecim diebus quibus operatus est ad idem per dictum tempus, et capit sexdecim dena¬rios in die : XVI solidos parisiensium item dicto
[l. 172] Aliay, pro viginti diebus quibus capit quatuordecim denarios pro quolibet die et pro tri¬ginta diebus quibus capit pro quolibet duodecim denarios
[l. 173] parisiensium : LIII solidos IIII denarios parisiensium item Perrino, lathomo, pro viginti sex diebus et capit pro quolibet duodecim denarios parisiensium, et
[l. 174] pro octo diebus qui¬bus capit quolibet decem denarios parisiensium : XXXII solidos VIII denarios parisiensium item Iohanni, lathomo de Masticone(77) Pour Matiscone., pro tribus
[l. 175] diebus : III solidos VI denarios parisien¬sium in stipendiis quatercentum triginta trium manupera¬riorum operantium per dictum tempus, et dantur uni
[l. 176] plus et alteri minus : VII libras XIII solidos IIII denarios parisiensium
[l. 177] summa : XIIII libras
[l. 178]XIIII solidos X denarios
[l. 179]parisiensiumnote diplomatique
[l. 177] summa : XIIII libras
[l. 178]XIIII solidos X denarios
[l. 179]parisiensium : ajouté en marge de gauche.
in usiria caronum facta in parvo cellario in quo solebat
[l. 180] esse camera domini : III solidos IIII denarios parisiensium in quinquaginta chandoni¬bus(78) Pour cantonibus. Voir plus loin chantones pour cantones. lapidum emptis per Iohannem Anglicum apud Trinorgium(79) trinor / gium. Pour Trenorchium, aujourd’hui Tournus (Saône-et-Loire).,
[l. 181] et in charreagio denote diplomatiquede : biffé. et pasagio(80) Lire passagio. de Trinorgio apud Brolium subtus Sanctum Roma¬num(81) Aujourd’hui Saint-Romain, cne de Romenay (Saône-et-Loire)., pro chargiando et dechargiando :
[l. 182] XXXI solidos parisiensium in lapidibus emptis per dictum Iohannem Anglicum apud Montem Belletum(82) Aujourd’hui Montbellet (Saône-et-Loire). pro caminata aule,
[l. 183] et pro passa¬gio et charreagio, pane dato bubulcis charreantibus ad corvatam dictos chantones(83) Pour cantones. et dictos lapidesnote diplomatiqueet dictos lapides : biffé. a Brolio usque
[l. 184] ad Sanctum Triverium et dictos lapides de portu Montis Belleti usque ad Sanctum Triverium, et pro extrahendis dictis lapidibus de aqua
[l. 185] Sagone(84) sa / gone : XXXIIII solidis II denariis parisiensium in tribus uysiriis(85) Pour uiseriis. Voir Godefroy, vol. 4, p. 524, s. v. huisserie. factis de supradictis cantonibus in taschiam datam Bertholomeo de
[l. 186] Masticone, lathomo, per Petrum, cleri¬cum, et per magistrum Tas¬sinum, videlicet in introytu(86) Pour introitu. aule superioris et in garita inferiori et
[l. 187] in hostio(87) Pour ostio. per quod itur de aula in camera domini per alerios(88) Voir Godefroy, vol. 1, p. 217 et 217-218, s. v. 2. aleoir et 2.aleor, " allée, passage ". Ici, plutôt " couloir "., in quibus sunt sexa¬ginta pedes de tallia, et dantur pro quolibet
[l. 188] pede decem denarii viennensium : XXXIII solidos IIII denarios parisien¬sium in uyseria caronum facta in parvo cellario in quo solebat esse camera
[l. 189] domini : III solidos IIII denarios parisiensium
note diplomatique in uyseria caronum facta in parvo cellario in quo solebat esse camera
[l. 189] domini : III solidos IIII denarios parisiensium : biffé.
(89) Signe a. in fenes¬tranote diplomatiquefenes¬tra : biffé. factura fenestre in pi¬none(90) Pour pignione. camere domini site et in sedibus duarum fenestra¬rum
[l. 190] aule domini boysiandis et scisura lapidum, qui lapides super erant de hiis qui superius computantur, per taschiam datam Bertholomeo de
[l. 191] de[sic] Masticone, la¬thomo : XLV solidos parisiensium in aplanan¬dis muris et levigandis aule(91) Lire in muris aule aplanandis et levigandis. et rutura(92) Pour ruptura. cami¬nate veteris
[l. 192] muranda(93) mu / randa et foraminibus in dictis muris obturandis et parietibus embochian¬dis per Lambertum, lathomum, in taschiam da¬tam eidem
[l. 193] per Petrum, clericum, et per magistrum Tassinum : XX solidos parisiensium in induendis muris dicte aule et camerenote diplomatiqueet camere : ajouté en interligne. et aptandis ad dealbandum et
[l. 194] depingendum(94) de / pingendum in taschiam datam Iohanni de Masticone, lathomo, ad ordinationem(95)La rédaction tient compte de la suture d’une déchirure du support, qui fut donc préalable. et consilium magistri Iohannis Lombardon, pictoris :
[l. 195] LXXIII solidos IIII denarios parisiensium in(96) Signe ? viginti teysis muri factis in turreta in qua sunt latrine et in caminata bassenote diplomatiquebasse : biffé. camere basse
[l. 196] domini et in muro facto iuxta alerios per quos itur ad cameram domini de taschia data magistro Lam¬berto per Petrum, clericum, videlicet
[l. 197] tres solidos parisiensium pro teysia de tribus pedi¬bus cum dimidio ut per litteram dicti Lamberti datam dominica qua cantatur Quasi modo, anno
[l. 198] CCCo, quam reddit : LX solidos parisiensium in sabulo extrahendo et aptando in loco ubi capitur, XXnote diplomatiqueXX : biffé. videlicet quadraginta septem operariis capientibus per diem quolibet octo denarios per diem : XXXI solidos IIII denarios in viginti quatuor libris plombi(97) Pour plumbi. emptis pro ponendis
[l. 199] angonibus(98) Voir TLF, s. v. angon : Angon " gond (en forme de fer pointu) " mot de l’est de la France et de la Suisse rom. (Pat. Suisse rom. t. 1, pp. 422-23) se rattache à l’étymon lat. gomphus " cheville, clou " avec préf. en- tiré d’un verbe dial. engoner " mettre une porte sur ses gonds " (FEW, IV, p. 192b), devenu an- peut-être sous l’influence de angon " crochet ". in fenestris et hostiis aule et camere domini : VI solidos VIII denarios parisien¬sium in stipendiis Iohannis de Masticone, lathomi,
[l. 200] pro duobus diebus quibus vacavit ad ponendos angones supradictos et in veniendo de Masti¬cone et una culleria ferri empta
[l. 201] pro blombo(99) Pour plumbo. fondendo(100) Pour fundendo. : IIII solidos II denarios parisien¬sium in quinquaginta sex libris ferri emptis de Stephano La Quilli, de quibus facte sunt croce
[l. 202] neccessarie(101) Pour necessarie. pro gradibus per quos intratur in aula domini ferrandis et pro postibus clavellandis in primis aleriis per
[l. 203] quos ingreditur in cameram domini, qui des¬tructi sunt de mandato domini co¬mitis, et fabricatura dictorumnote diplomatiquedictorum : biffé. dicti ferri de quo(102) Écrit dequo. facte sunt
[l. 204] decem esparre(103) Voir Godefroy, vol. 3, p. 512-513, s. v. esparre. ma¬gne et decem magni angones, que posita sunt in hostio primonote diplomatiqueprimo : ajouté en interligne. magne garite et in hostio dicte aule : XXVI solidis IIII denariis parisiensiumnote diplomatiqueparisiensium : ajouté en interligne.
[l. 205] in quatuor duodenis(104) Écrit duo denis. tribus esparris parvis et totidem angonibus emptis de dicto Maschera, de Burgo, pro hostiis et fenestris
[l. 206] domificii Sancti Triverii : XXIIII solidos parisiensium in quatuor seris ferri emptis de eodem et positis ibidem : XVI solidos in quatuor
[l. 207] parvis ferroletis(105) ? Ferrolet est par ailleurs un patronyme assez répandu en Bresse. emptis pro duabus fenestris camere domini et garde robe et hostio camere domini : II solidos in una sera empta
[l. 208] et posita in ostio parve garite, et uno crocheto ferri pro ponte pro pnote diplomatiquepro p : biffé. levatili serrando, et pro una cavilla ferrea et cathena(106) cathe / na. Pour catena.
[l. 209] ferri qua penditur dicta ca¬villa, sera porte castri aptanda, clave ibidem de novo facta, et quatuor cavillis ferris positis in
[l. 210] caminata(107) ca / minata camere domini : V solidos in duobus raderiis(108) Voir TLF, s. v. radier : radier " plancher Ă  claire voie de bois ou de pierre entre les piles d'un pont ". ferri refficiendis et ferro empto ad idem : III solidos in septem miliaribus
[l. 211] clavini(109) Voir le glossaire d’Alain Kersuzan et Jean-Michel Poisson, s. v. clavinus, " clou pour fixer les bardeaux sur une toiture ". emptis et positis in camera domini, latanda turretanote diplomatiqueturreta : ajouté en interligne. et in primis aleriis cooperiendisnote diplomatiquecooperiendis : biffé., garda roba, secundis aleriis cooperiendis : XXI solidos
[l. 212] VIII denarios parisiensium in novem miliaribus clavorum bordet emptis pro postibus et listellisnote diplomatiqueet listellis : ajouté en interligne. camere domini, aule, garde robe serrandis
[l. 213] seu firmandis – quolibet miliari empto decem solidis parisiensium : IIII libras X solidos parisiensium in quatuor miliari¬bus
[l. 214] et dimidio clavorum alborum emptis pro hostiis et fenestris duplicandis : LIIII solidos parisiensium in stipendiis nunciorum apportantium
[l. 215] dictos clavos de Masti¬cone et de Trenorchio in pluribus vicibus : III solidos parisiensium in serrandis quindecim sapinis de sexdecim
[l. 216] qui adducti fuerunt de Ponte Vele(110) Aujourd’hui Pont-de-Veyle. apud Sanctum Trive¬rium, pro ducentis quindecim filis(111) ? datis in taschiam Bernardo Plat et Stephano de Cues
[l. 217] per castellanum et magistrum Martinum, carpentarium, et dantur pro quolibet filo duode¬cim denarii parisiensium : X libras XV solidos item
[l. 218] pane dato bubulcis sexdecim cur¬ruum charreantium dictos sexdecim sapinos pro duobus diebus – et dantur cuilibet duo denarii :
[l. 219] V solidos IIII denarios in quatuor trabibus de quercu pro aleriis postellandis(112) Voir Godefroy, vol. 6, p. 334, s. v. posteler, " garnir de poteaux ". et amparandis et chamerandis(113) Voir CAMERARE et garda roba
[l. 220] postellanda datis in taschiam, et dantur pro quolibet filo sex denarii : XXVIII solidos parisiensium in serrandis duobus magnis trabi¬bus de
[l. 221] quercu maioribus in taschiam, et dantur de filio(114) ? unius septem denarii et de filio alterius septem denarii trabebus(115) Lire trabium (unius … et alterius … trabium) ? : XX solidos VI denarios obolum pari¬siensium in factura trabium pro retinendis muris aulenote diplomatiqueaule : ajouté en interligne. et ligandis a parte terrallii et in eis ponendis et muris rompendisnote diplomatiqueet muris rompendis : ajouté en interligne. et alia fusta ad hoc necessa¬ria et charreagio dicte fuste :
[l. 222] XVI solidos VIII denarios parisiensium in factura fuste pro domificio camere garde robe turrete in qua sunt latrine et pro charreagio dicte
[l. 223] fuste et pro dictis edificiis faciendis in taschiam datam per dictum castellanum et per Pe¬trum, clericum, magistro Martino, carpentario
[l. 224] et pro decem hominibus iuvantibus ad fustam levandam per conventionem in dicta taschia factam : XVI libras VII solidos VI denarios
[l. 225] in quinque charratis de furonibus(116) Voir le glossaire d’Alain Kersuzan et Jean-Michel Poisson, s. v. furo et furonus, " perche d’échafaudage ". ad faciendos pontes pro chambri-liando(117) Voir Godefroy, vol. 2, p. 46, s. v. chambriller, " lambrisser "., et in charrea¬gio eorumdem et sindularum(118) Pour scindularum. Voir SCINDULA. pro cooperiendis
[l. 226] primis aleriis : III solidos X dena¬rios in chambrilianda aula, listellis faciendis, postibus planandis et ap¬tandis ad depingen¬dum
[l. 227] in taschiam datam magistro Martino et Iofredo, carpentariis, ut per litteram eorum de recepta, quam reddit : VIII libras VIII denarios parisiensium
[l. 228] in factura gradus per quos itur de quoquina(119) Pour coquina. in camera(120) On attendrait cameram. domini in taschiam datam magistro Ioffredo, carpenta¬rio : V solidos parisiensium
[l. 229] in terranda camera domini et seerio(121) ? faciendo in taschiam : IX solidos in terranda aula de super trabamentum : LVIII solidos
[l. 230] VIII denarios pari¬siensium in duabus cordis emptis pro fusta levanda : VI solidos VIII denarios in vin¬demianda trelia
[l. 231] virgulti et vindemia apportanda : II solidos in vinea predicta sarclanda et arboribus virgulti veterenote diplomatiquevetere : ajouté en interligne. fosse¬randis : III solidos,
[l. 232] mense iulii, anno nonogesimo nono in dictis trelliis et dicta vineanote diplomatiqueet dicta vinea : ajouté en interligne. putandis, vinolandis(122) Voir Godefroy, vol. 8, p. 237, s. v. vignoler, " cultiver la vigne ". et fosserandis(123) Voir TLF, s. v. fossoir, " fosserer, labourer une vigne avec un fossoir ". in cadragio(124) ? : LX solidos parisiensium
[l. 233] [vue 5 = peau 4] in villone(125) Voir Godefroy, vol. 8, p. 244, s. v. villon, osier : " villon propre à lier les vignes ". pro dictis trelliis : XX denarios in quatuorde¬cim charratis perticarum emptis pro trelliis faciendis : XVII solidos VI denarios parisiensium
[l. 234] in tribus duodenis planczonum(126) Voir Godefroy, vol. 6, p. 197, et TLF, s. v. plançon, jeune plant. emptorum ad inserendum poma et pira in virgulto domini et pro ipsis inseren¬dis(127) Écrit in serendis. : IIII solidos parisiensium
[l. 235] hominibus apportanti¬bus servitiis tertia die in Nativitate Domini, pro prandio, de consuetudine : VII solidos in pratis domini secandis
[l. 236] et feno faciendo, aportando(128) Pour apportando. et reponendo in gran¬gia : VIII solidos parisiensium in diversis nunciis missis pro negotiis domini per dic¬tum
[l. 237] tempus, ut in particulis : V solidos parisiensium in uno pillirico(129) Pilori : voir PILLIRICUM et PILLERETUM. facto in taschiam : VII solidos parisiensium in
[l. 238] grangia domini, in qua fenum reponitur, recoperienda(130) Pour recooperienda. duo¬bus miliaribus et dimidionote diplomatiqueet dimidio : ajouté en interligne. scindularum in taschiam, pane dato bubulcis charreantibus dictas scindulas : XXIIII solidos IIII denariosnote diplomatiqueIIII denarios : ajouté en interligne. in una mola posita in molendino Belli Visus et charreagio dicte mole : XVII solidos parisiensium in logagio(131) Pour locagio. granerii pro blado veteri : XX solidos parisien¬sium (132)ajouté dans la marge gauche sur sept lignes in una mola posi / ta in molendino Belli / Visus et charreagio / dicte mole : XVII solidos / parisiensium ; in logagio / granerii pro blado / veteri : XX solidos parisiensium et appelé en fin de paragraphe par un signe rappelant la croix de Jérusalem) note diplomatique in una mola posita in molendino Belli Visus et charreagio dicte mole : XVII solidos parisiensium in logagio(131) Pour locagio. granerii pro blado veteri : XX solidos parisien¬sium (132)ajouté dans la marge gauche sur sept lignes in una mola posi / ta in molendino Belli / Visus et charreagio / dicte mole : XVII solidos / parisiensium ; in logagio / granerii pro blado / veteri : XX solidos parisiensium et appelé en fin de paragraphe par un signe rappelant la croix de Jérusalem) : ajouté.


[l. 239] summa expensarum : CVII libras V solidos obolum parisiensium

librate


[l. 240] idem libravit Berardo Vigerii, cui debentur per annum super talliis Sancti Triverii que sunt in Carniprivio veteri, ut per litteram iudicis
[l. 241] de testimonio datam die mercurii ante Ramos palmarum, anno nonogesimo nono(133) Le mercredi 30 mars 1300 (nouveau style)., quam reddit : XXX(134) Le dernier chiffre est raturé. solidos parisiensium
[l. 242] idem libravit ad expensas hospitii domini comitis factas per manum Hugonis de Voyrone, ut per litteram domini comitis et dicti Hugonis datam die sabbati
[l. 243] ante fes¬tum beati Anthonii(135) Pour Antonii., anno nonogesimo nono(136) Le samedi 16 janvier 1300 (nouveau style)., quam reddit : VI libras XIII solidos IIII denarios parisiensium idem libravit domino Hugoni de Ruppecula, ad expensas hos¬pitii domini comitis, ut per litteram eius datam die martis in Purificatione beate Marie, anno
[l. 244] nonogesimo(137) Lire nonogesimo nono : le mardi 2 février 1300 (nouveau style)., quam reddit, ut supra in avena : VI libras XII solidos VIII denarios
[l. 245] idem libravit ad expensas duorum garcionum domini qui steterant novem diebus apud Sanctum Triverium custodientium palafredos et unum
[l. 246] roncinum, ut supra in avena : VII solidos parisiensium
[l. 247] idem libravit magistro Iohanni, Lombardo, pictori, per litteram Petri, clerici, de mandato datam die mercurii post festum beati Valentini, anno nonogesimo
[l. 248] nono(138) Le mercredi 17 février 1300 (nouveau style)., et per litteram dicti Iohannis, Lombardi, de recepta datam die iovis ante Pascha, anno eodem(139) Le jeudi 7 avril 1300 (nouveau style)., quas reddit : XIII libras VI solidos VIII denarios parisiensiumnote diplomatiqueparisiensium : ajouté en interligne.
[l. 249] idem libravit in stipendiis septem hominum cum armis quos tenuit die lune et die martis post festum beati Martini hyemalis(140) Pour hiemalis. ad
[l. 250] mandamentum ballivi qui fuit apud Montem Diderium(141) Aujourd’hui Montdidier, cne d’Aromas (Jura). pro custodiendis cibariis positis in castro et ad pignorandum
[l. 251] Humbertum de Vilariis, ut per litteram ballivi de testimonio datam dominica post obtabas sancti Martini, anno nonogesimo(142) Lire nonogesimo nono.,
[l. 252] quam reddit : XL VI solidos VIII denarios parisien¬sium
[l. 253] idem libravit domino Stephano Bendro, de Cusello(143) Aujourd’hui Cuiseaux (Saône-et-Loire)., militi, pro rebus ab eo emptis apud Mespillia (144) Aujourd’hui Mépillat, cne de Cruzilles-lès-Méppillat. – et agricole solverunt alteram partem,
[l. 254] per confessionem et testimonium Petri Clerici presentis : XX libras parisiensium
[l. 255] idem libravit in factura granerii(145) On a ajouté la rubrique granerium dans la marge gauche. : XXnote diplomatique : XX : biffé. in turre castri, ut in particulis : XXIIII solidos II denarios
[l. 256] idem libravit Iohanni de Varenes pro gaieria(146) Lire gajeria, pour gageria. rerum quas habet apud Treforcium(147) Aujourd’hui Treffort, cne de Treffort-Cuisiat. : VIII libras parisiensium
[l. 257] idem in locagio unius quadrige attrahentis carones, sabulum et calcem ad castrum Sancti Triverii predictis operibus faciendis
[l. 258] et terram pro septem miliaribus tegularum faciendis, videlicet per viginti octo septimanas inceptas(148) Écrit in ceptas. die veneris ante festum beati Iohannis,
[l. 259] anno nonagesimo nono, in quibus fuerunt sex viginti(149) Pour sexies viginti. decem septem dies operabiles, inclusis stipendiis Girardi, quadrigarii
[l. 260] ducentis dictam quadrigam per dictum tempus, et dabantur die quolibet pro dicta quadriga et quadrigario duo solidi parisiensium :
[l. 261] XIII libras XIIII solidos parisiensium
[l. 262] item in conductione duodecim curruum aduc-centium(150) Pour adducentium. sabulum, quarones et calcem per partes(151) Écrit perpartes. ad dictum opus, quia dicta
[l. 263] quadriga non sufficiebat, et dantur pro quolibet curru qualibet die viginti denarii parisiensium : XX solidos parisiensium
[l. 264] item in stipendiis ipsius castellani unius anni finiendi undecima die mensis iulii, anno Mo CCCo, capientis per annum
[l. 265] viginti quinque libras viennensium pro se, duobus clientibus, una gaytia, scampsis dictis viennensibus denis octenis(152) Écrit denisoctenis. ad parissien¬ses(153) Pour parisienses. :
[l. 266] XVI libras XIII solidos IIII denarios parisiensium


[l. 267] summa librate et salarii : IIIIXX XI libras VII solidos X denarios parisiensium


[l. 268] summa expense, salarii et librate : IXXX XVIII libras XII solidos X denarios parisien¬sium obolum

et
[l. 269] sic debet : IX libras XIIII solidos I denariumnote diplomatiqueI denarium : biffé. obolum parisiensium
[l. 270] memorandum quod opera et expense quas et que factas fuisse dicit dictus castellanus in edificiis supradictis adhuc(154) Écrit ad huc.
[l. 271] advideri et examinari debent per gentes domini, non ostante(155) Pour obstante. quod expense predictorum sunt inprecedenti hoc computo allocate



Notes

1 - Nous indiquerons ici entre crochets le texte restitué d’après les comptes précédents.
2 - Cette donnée paraît erronée, car la fête et le quantième indiqués correspondent à un samedi. En 1298, ce 11 juillet où l’Église de Lyon fêtait la translation de saint Benoît tomba un vendredi, et un lundi en 1300.
3 - Pour nonagesimo.
4 - À cette date, l’Église de Lyon fêtait saint Épipode, martyr lyonnais.
5 - Ici également, il y a une légère incohérence, car les dates indiquées comprennent une période de quarante-et-une semaines moins un jour.
6 - Aujourd’hui Voiron (Isère).
7 - Aujourd’hui Servignat.
8 - Le mardi 23 février 1300 (nouveau style).
9 - Aujourd’hui Francheleins.
10 - Écrit dellachaneia. Aujourd’hui Chanée, cne de Courtes.
11 - Le patronyme de ce personnage varie considérablement au fil des comptes et, ici, le délavement du texte rend la lecture encore plus incertaine.
12 - Pour l’emploi ici de l’accusatif, voir plus loin la recette de foin, où ce cas est écrit en toutes lettres.
13 - Cette recette variant d’un compte à l’autre, la consultation des comptes précédents est sans effet.
14 - exi / tu
15 - Dans l’exercice précédent, cette ferme avait rapporté cinquante métiers de seigle et cinquante d’avoine.
16 - Aujourd’hui Curciat-Dongalon.
17 - On lit ici Laurentio, hospitii, precio, maliciose, palicio, palicium, tocius, inundaciones, extrahencium, iuvancium, operancium, ordinacionem, apportancium, charreancium, convencionem, serviciis, tercia, negotiis, custodiencium, aducencium, que l’on transcrit – selon la convention d’édition prescrivant l’usage général de la graphie classique – Laurentio, hospi¬tii, pretio, malitiose, palitio, palitium, totius, inundationes, extrahentium, iuvantium, operantium, ordinationem, apportan¬tium, charreantium, conventionem, servitiis, tertia, negotiis, custodientium, aducentium.
18 - Pour Baptiste.
19 - Lire nonogesimo nono : le mardi 2 février 1300 (nouveau style). En 1290 (1291 nouveau style), la fête de la Purification fut un vendredi.
20 - Une rédaction antérieure a été effacée, laissant un espace blanc.
21 - Pour palafredorum.
22 - Pour charratam.
23 - Il semble difficile de lire hominibus.
24 - Pour Stephaniono ?
25 - Pour asinatis.
26 - Ces trois mots ajoutés sont d’une autre main.
27 - recognitiones / et garde
28 - Pour adquisitis.
29 - Le vendredi 5 février 1300 (nouveau style).
30 - Le dimanche 10 avril 1300 (nouveau style).
31 - Pour chacipolerie.
32 - Aujourd’hui Cormoz.
33 - Aujourd’hui Buisserolle, cne de Varenne-Saint-Sauveur (Saône-et-Loire).
34 - Aujourd’hui Tagiset, cne de Sainte-Croix (Saône-et-Loire).
35 - Au-jourd’hui Chamandray, cne de Cormoz, ou Le Bois de Chamandre, cne de Foissiat.
36 - Dans la marge gauche, on a ajouté la rubrique teysie.
37 - Pour in octavis Pentecostes.
38 - Aujourd’hui Simandre, cne de Mantenay-Montlin.
39 - Aujourd’hui Foissiat.
40 - Écrit laquilli.
41 - La broeria – pour brugaria – est étymologiquement une friche où pousse la bruyère. Le toponyme Les Broyères est fréquent en Bresse.
42 - Il manque un jambage.
43 - Aujourd’hui Grandval, cne de Saint-Trivier-de-Courtes. Le support étant endommagé, la lecture de la dernière syllable reste incertaine.
44 - adservi / sata. Voir ASSERVISARE, " … sub annuo servitio seu præstatione concedere, nostris olim Aservi¬ser. "
45 - Écrit dellachardoneria.
46 - Pour secutus.
47 - Pour accusabatur.
48 - Pour extraxisse.
49 - Aujourd’hui Vitriat, cne de Curciat-Dongalon.
50 - Écrit laiuglaressa.
51 - Pour occupaverat.
52 - Aujourd’hui Saint-Amour (Jura).
53 - Peut-ĂŞtre Ronjon, cne de Cormoz, comme plus loin Rugoy et Rougoy.
54 - Peut-être tacon, " pièce de cuir ou de tissu ", et par extension " parcelle de terrain ", régionalisme francoproven¬çal.
55 - Aujourd’hui La Gruyère, cne de Cormoz.
56 - Pour Bosco.
57 - Pour Cormoz. La forme Cormouz est attestée par Édouard Philipon.
58 - Pour communitatibus.
59 - Aujourd’hui Buisserolle, cne de Varenne-Saint-Sauveur (Saône-et-Loire).
60 - perquisita, escheyte / inventa, compleynta. Cette rubrique a été ajoutée après coup.
61 - Pour septuaginta duabus.
62 - Aujourd’hui Bevet, cne de Beaupont.
63 - Aujourd’hui Croppet, cne de Beaupont.
64 - Pour Visus.
65 - On a effacé un mot.
66 - Pour remanentia.
67 - Le support est endommagé et le mot raturé.
68 - mi / liare
69 - Pour estimationem.
70 - Pour carratis.
71 - Lire quarratas, pour carratas.
72 - On mentionnera à nouveau plus loin ce " Breuil sous Saint-Romain ", aujourd’hui dans la commune de Romenay (Saône-et-Loire), où débarquaient les frets acheminés vers Saint-Trivier-de-Courtes par la Saône et son affluent la Seille.
73 - Il manque un jambage.
74 - Pour currus.
75 - Pour Magdalene.
76 - Pour latomo.
77 - Pour Matiscone.
78 - Pour cantonibus. Voir plus loin chantones pour cantones.
79 - trinor / gium. Pour Trenorchium, aujourd’hui Tournus (Saône-et-Loire).
80 - Lire passagio.
81 - Aujourd’hui Saint-Romain, cne de Romenay (Saône-et-Loire).
82 - Aujourd’hui Montbellet (Saône-et-Loire).
83 - Pour cantones.
84 - sa / gone
85 - Pour uiseriis. Voir Godefroy, vol. 4, p. 524, s. v. huisserie.
86 - Pour introitu.
87 - Pour ostio.
88 - Voir Godefroy, vol. 1, p. 217 et 217-218, s. v. 2. aleoir et 2.aleor, " allée, passage ". Ici, plutôt " couloir ".
89 - Signe a.
90 - Pour pignione.
91 - Lire in muris aule aplanandis et levigandis.
92 - Pour ruptura.
93 - mu / randa
94 - de / pingendum
95 - La rédaction tient compte de la suture d’une déchirure du support, qui fut donc préalable.
96 - Signe ?
97 - Pour plumbi.
98 - Voir TLF, s. v. angon : Angon " gond (en forme de fer pointu) " mot de l’est de la France et de la Suisse rom. (Pat. Suisse rom. t. 1, pp. 422-23) se rattache à l’étymon lat. gomphus " cheville, clou " avec préf. en- tiré d’un verbe dial. engoner " mettre une porte sur ses gonds " (FEW, IV, p. 192b), devenu an- peut-être sous l’influence de angon " crochet ".
99 - Pour plumbo.
100 - Pour fundendo.
101 - Pour necessarie.
102 - Écrit dequo.
103 - Voir Godefroy, vol. 3, p. 512-513, s. v. esparre.
104 - Écrit duo denis.
105 - ? Ferrolet est par ailleurs un patronyme assez répandu en Bresse.
106 - cathe / na. Pour catena.
107 - ca / minata
108 - Voir TLF, s. v. radier : radier " plancher Ă  claire voie de bois ou de pierre entre les piles d'un pont ".
109 - Voir le glossaire d’Alain Kersuzan et Jean-Michel Poisson, s. v. clavinus, " clou pour fixer les bardeaux sur une toiture ".
110 - Aujourd’hui Pont-de-Veyle.
111 - ?
112 - Voir Godefroy, vol. 6, p. 334, s. v. posteler, " garnir de poteaux ".
113 - Voir CAMERARE
114 - ?
115 - Lire trabium (unius … et alterius … trabium) ?
116 - Voir le glossaire d’Alain Kersuzan et Jean-Michel Poisson, s. v. furo et furonus, " perche d’échafaudage ".
117 - Voir Godefroy, vol. 2, p. 46, s. v. chambriller, " lambrisser ".
118 - Pour scindularum. Voir SCINDULA.
119 - Pour coquina.
120 - On attendrait cameram.
121 - ?
122 - Voir Godefroy, vol. 8, p. 237, s. v. vignoler, " cultiver la vigne ".
123 - Voir TLF, s. v. fossoir, " fosserer, labourer une vigne avec un fossoir ".
124 - ?
125 - Voir Godefroy, vol. 8, p. 244, s. v. villon, osier : " villon propre Ă  lier les vignes ".
126 - Voir Godefroy, vol. 6, p. 197, et TLF, s. v. plançon, jeune plant.
127 - Écrit in serendis.
128 - Pour apportando.
129 - Pilori : voir PILLIRICUM et PILLERETUM.
130 - Pour recooperienda.
131 - Pour locagio.
132 - ajouté dans la marge gauche sur sept lignes in una mola posi / ta in molendino Belli / Visus et charreagio / dicte mole : XVII solidos / parisiensium ; in logagio / granerii pro blado / veteri : XX solidos parisiensium et appelé en fin de paragraphe par un signe rappelant la croix de Jérusalem)
133 - Le mercredi 30 mars 1300 (nouveau style).
134 - Le dernier chiffre est raturé.
135 - Pour Antonii.
136 - Le samedi 16 janvier 1300 (nouveau style).
137 - Lire nonogesimo nono : le mardi 2 février 1300 (nouveau style).
138 - Le mercredi 17 février 1300 (nouveau style).
139 - Le jeudi 7 avril 1300 (nouveau style).
140 - Pour hiemalis.
141 - Aujourd’hui Montdidier, cne d’Aromas (Jura).
142 - Lire nonogesimo nono.
143 - Aujourd’hui Cuiseaux (Saône-et-Loire).
144 - Aujourd’hui Mépillat, cne de Cruzilles-lès-Méppillat.
145 - On a ajouté la rubrique granerium dans la marge gauche.
146 - Lire gajeria, pour gageria.
147 - Aujourd’hui Treffort, cne de Treffort-Cuisiat.
148 - Écrit in ceptas.
149 - Pour sexies viginti.
150 - Pour adducentium.
151 - Écrit perpartes.
152 - Écrit denisoctenis.
153 - Pour parisienses.
154 - Écrit ad huc.
155 - Pour obstante.