Compte de Pierre de Châtillon (Petrus de Castellione), bailli de la Terre de Bâgé et de Coligny, châtelain de Bourg-en-Bresse, pour la châtellenie de Bourg-en-Bresse, du lundi 1er septembre 1292 au mercredi 15 avril 1293

France, Archives DĂ©partementales de la CĂ´te-d'Or, cote B7082 - 4

Pour citer ce document:

Christian Guilleré, Frédéric Chartrain et Alain Kersuzan, avec la collaboration de Nils Mantilleri, Jean-Michel Poisson, et Marianne Ronot, Compte de Pierre de Châtillon (Petrus de Castellione), bailli de la Terre de Bâgé et de Coligny, châtelain de Bourg-en-Bresse, pour la châtellenie de Bourg-en-Bresse, du lundi 1er septembre 1292 au mercredi 15 avril 1293, Lyon - Chambéry, 2011 (Documents comptables des Etats de Savoie, XIIIe - XVe s.)

Afficher / masquer les images   Afficher / masquer la table des rubriques   Masquer la linéation Voir l'analyse du rouleau

Prologue

[peau 4]


[l. 1] (1) La peau a été numérotée 3 par le crayon d’un archiviste moderne, comme si l’on avait exclu du calcul le compte du prieuré de Treffort, peau 3. Par ailleurs, il n’y a pas ici de numérotation médiévale décroissante en chiffres romains. Compotus[sic] (2) On lit toujours ici compotus pour computus, lorsque la deuxième syllabe du mot est écrite en toutes lettres. domini Petri de Castellione ballivi terre Baugiaci et Colungniaci[sic] (3) On utilise ici les deux formes Colungniacum et Colugniacum. et castellani de
[l. 2] Burgo a prima die mensis septembris anno nonagesimo secundo usque ad diem mercurii quintam decimam
[l. 3] diem intrantis aprilis anno nonagesimo tercio(4) On lit ici tercio, presencia, tercie, tocius, negociis, remanencia, que l’on transcrit – selon la convention d’édition prescrivant l’usage général de la graphie classique – tertio, presentia, tertie, totius, negotiis, remanentia. Le rédacteur du compte écrit cependant munitione et, à l’inverse, gartio pour garcio. On conservera toutefois la forme Trefforcii, pour Treffortii, puisqu’il s’agit d’un toponyme. videlicet de septem mensibus quindecim diebus et est receptusnote diplomatique Passage à la ligne exact : rece / ptus
[l. 4] aput[sic] (5) On lit toujours ici aput pour apud, lorsque la préposition est écrite en toutes lettres. Chamberiacum in presentia domini comitis et consilii sui

banna


[l. 5] idem reddit compotum de L solidis fortium receptis de garcione Perroneti de Douay pro banno furti pellium de XX solidis receptis
[l. 6] de Ponceto de Montagnie quia receptaverat quosdam malefactores in domo sua de X solidis fortium receptis
[l. 7] de Ruffo Montagnie pro eodem de L solidis fortium receptis de quodam garcione extraneo pro banno furti
[l. 8] de XX solidis fortium receptis de Sadone pro banno sanguinis de XXX solidis fortium receptis de Hugone Gabeti quia fregeratnote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : frege / rat
[l. 9] saisinam domini de XXV solidis fortium receptis de fratre Destreti pro eodem de XX solidis fortium receptis de Culliardo quia
[l. 10] faciebat se familiarem domini et non erat de XXX solidis fortium receptis de Culliardeto pro eodem de XX solidis fortium
[l. 11] receptis de dicto Testuto pro eodem de XV solidis receptis de Ponceto de Tullia pro fractione saisine de X solidis fortium receptis de
[l. 12] Patardo de Tuel quia pignoraverat propria auctoritate de X solidis receptis a quodam bergerio quia verberaverat
[l. 13] quemdam alium de XX solidis fortium receptis a dicto Moyne Folleti quia occuperat[sic] (6) Lire occupaverat. viam publicam(7) Le digramme bl paraît toujours ici écrit ll. Comparer, par exemple, les b de publicam et bladum à ceux de baculo et lombardo ou aux deux l de ballivi. de XV solidis
[l. 14] receptis a Guigone fratre suo pro eodem de XX solidis fortium receptis de uxore Perroneti Milleti pro banno verborum
[l. 15] iniuriosorumnote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : iniu / riosorum de XX solidis receptis de uxore dicti Berteti pro eodem de XV solidis receptis de filio Bernardi Charvini quia
[l. 16] ibat per villam de nocte de XX solidis fortium receptis de masnerio de Corgoneto quia occupaverat viam publicamnote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : pulli / cam
[l. 17] de XX solidis fortium receptis a Martino de Coriononeto pro eodem de XV solidis fortium receptis a Rueto pro eodem
[l. 18] de XXX solidis fortium receptis de Iohanne de L’Abergemant (8) On écrit labergemant. quia acceperat terram alienam de XV solidis receptis de filio
[l. 19] Pescheti de Brou quia occupaverat viam publicam de XLVI solidis receptis de Guillermo Belgarcon pro eodem
[l. 20] de XV solidis receptis de Guillermo de Montmort quia fregerat quemdam pontem de X solidis fortium receptis de
[l. 21] Iohanne Molleran pro fractione saisine de X solidis fortium receptis de Humberto Nigri quia abstulerat pignus
[l. 22] familie domini de X solidis fortium receptis de Hugonino de Gesseron pro fractura saisine de XXX solidis fortium receptis
[l. 23] de Perronino de Rippis quia faciebat se familiarem domini et non erat de XV solidis receptis de Hugone mugnerionote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : mugne / rio
[l. 24] de Cortefroy quia molebat bladum non ponderatum de V solidis fortium receptis de filio Iohannis Durerii
[l. 25] quia percussit quemdam de baculo de X solidis fortium receptis de Stephano de Sancto Rolino quia collegit quemdam
[l. 26] avil(9) On peut probablement rapprocher ce terme apparemment vernaculaire du latin alvus, " ruche ". apium auctoritate propria de X solidis receptis de Bernardo de Mala Mart pro fractura saisine de V solidis
[l. 27] receptis de Aymoneto de Pogia quia cepit Perronetum Ennesia per chimiciam(10) On avait, semble-t-il, écrit chimciam et l’on a corrigé en ajoutant un petit i en exposant. iniuriose(11) On écrit in iuriose. de XV solidis fortium receptis de
[l. 28] Guillermino Pougeti quia fecerat fossatum in via publica de XX solidis receptis de Stephano Biffeti quia
[l. 29] pignoraveratnote diplomatique Passage à la ligne exact : pigno / raverat quemdam auctoritate propria de LX solidis fortium receptis de quodam lombardo extraneo(12) L’épithète indique assez que le substantif lombardus désigne ici un état et non une nation. quia deportaverat
[l. 30] pedagiumnote diplomatique Passage à la ligne exact : pe / dagium summa : XXX IIII lb. V s. fort. — deductis sexaginta
[l. 31] sexdecim solidis pro parte ipsius ballivi capientis in libra duos solidos

clame


[l. 32] idem reddit compotum de IIII libris X solidis fortium receptis de tringinta[sic] (13) On Ă©crit toujours ici vinginti et tringinta pour viginti et triginta. tribus clamis et capiuntur pro clama tres
[l. 33] solidi fortium deductis octo solidis pro parte ballivi capientis in libra duos solidos
[l. 34] summa : IIII lb. X s. fort.(14) Le repentir du rédacteur manifeste son souci de mieux respecter la réglure du parchemin, dont il s’était sensiblement affranchi.

intragia


[l. 35] idem reddit compotum de X libris fortium receptis de Sybilia de Cort Mangon pro intragio tertie partis mansi
[l. 36] Bosonis de Cort Mangon quondam albergati eidem pro dicto intragio et pro vinginti solidis fortium per
[l. 37] annum anno quolibet in nativitate Domini de XV solidis fortium receptis de Stephano Charpineys et de Guillone de Lent
[l. 38] pro intragio garde summa : X lb. XV s. fort.


[l. 39] summa totius recepte : XLIX lb. X s. fort. de quibus


[l. 40] in pluribus et diversis nunciis missis ad diversa loca pro negotiis domini(15) On avait d’abord écrit domine, et la dernière lettre est raturée. et ballivie : VII libras XVI solidos I denarium
[l. 41] in stipendiis quatuor specularum missarum in Burgondiam et exploratorum — in stipendiis undecim clientum quos tenuit
[l. 42] in munitione Ambroniaci per novem dies in septimana post carnisprivium novium[sic] (16) La terminaison est identique à celle du mot précédent. : VI libras III solidos IX denarios viannensium[sic] (17) On écrit régulièrement ici viannensis pour viennensis.
[l. 43] in stipendiis quatuor clientum quos(18) Il faut ici suppléer tenuit. Le signe en forme de double accent aigu qui a été ajouté dans la marge gauche de cette ligne ne paraît pas signaler cette omission, et sa fonction reste sibylline. in bastita Portus donni Hugonis per quatuor dies : XX solidos viannensium
[l. 44] in expensis tringinta quinque clientum quos tenuit in munitione Ambroniaci per duos dies in septimana
[l. 45] carnisprivii veteris ultra tringinta quinque quos ibi tenuerunt illi de Burgo in eadem septimana per
[l. 46] tres dies : LXX solidos viannensium in stipendiis Humberti de Chastellione quarti cum armis(19) C’est-à-dire " accompagné de trois autres hommes d’armes ". morantis in
[l. 47] munitionenote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : muni / tione Ambroniaci per quinque dies in septimana carnisprivii veteris : IIII libras viannensium in expensis vinginti
[l. 48] hominum cum armis aput Burgum per unam noctem quos mandaverat ad eundum versus Ambroniacum
[l. 49] ad mandatum prepositi et donni Iohannis de Sancto Albano sed fuerunt demandati : IIII libras viannensium
[l. 50] in expensis vinginti quatuor hominum cum armis per unam diem et duas noctes exclusis quindecim hominibus
[l. 51] cum armis qui erant castellani vel cum castellanis : VII libras IIII solidos — ibant versus Ambroniacum
[l. 52] ut supra sed fuerunt demandati quando fuerunt aput Enz : nomina quorum in dorso continentur in expensis
[l. 53] decem hominum cum armis quos tenuit per unam diem aput Mont Mort ad insidiandum Lo Merlo quia datum
[l. 54] erat ei intelligi quod debebat currere terram domini exclusis tribus castellanis — nomina quorum continentur in dorso :
[l. 55] XL solidos in expensis tringinta duorum hominum cum armis euntium quesitum Henricum de Ruppe qui detinebatur
[l. 56] aput Loyes propter mortem dicti Merlo excluso uno castellano per unam diem et duas noctes — nomina quorum
[l. 57] nominantur ut supra : IX libras XIII solidos viannensium in stipendiis ipsius ballivi tenentis secum unum socium equitem et unum
[l. 58] guaytam capientis per annum centum libras viannensium pro rata temporis : LXVI libras XIII solidos IIII denarios viannensium
[l. 59] summa : CXI lb. XIX s. II d. vian.


[l. 60] idem libravit in expensis duorum equorum Musiac de Marbo et filii prepositi de Colugniaco per litteras domini de mandato
[l. 61] quas reddit datas die veneris ante festum omnium sanctorum anno nonagesimo secundo : LXXVIII solidos viannensium
[l. 62] summa librate : LXXVIII s. vian.
[l. 63] summa missionum et librate : C XV lb. XVII s. II d. vian. et sic
[l. 64] debentur ei campsis fortibus ad viannenses binos : XVI libras XVII solidos II denarios viannensium quibus
[l. 65] adduntur qui sibi debebantur de remanentia sui compoti precedentis : VIC XI libre VIII solidi IX denarii viannensium


[l. 66] et sic debentur ei : VIC (20) On avait d’abord écrit VC , mais on a transformé un • en I. XXVIII lb. V s. XI d. vian. de quibus
[l. 67] deducuntur quos debebat de remanentia sui compoti prioratus Trefforcii : LXXVIII libre II solidos VII denarios viannensium
[l. 68] et sic debentur ei de claro : VC L libre III solidi IIII(21) On avait d’abord écrit III. denarii viannensium de quibus
[l. 69] deducuntur quas finavit dominus in manu Iohannis Chabodi pro ipso domino Petro : VIIXX libre(22) Ce dernier article paraît ajouté de la même main, mais d’une plume plus fine.



Notes

1 - La peau a été numérotée 3 par le crayon d’un archiviste moderne, comme si l’on avait exclu du calcul le compte du prieuré de Treffort, peau 3. Par ailleurs, il n’y a pas ici de numérotation médiévale décroissante en chiffres romains.
2 - On lit toujours ici compotus pour computus, lorsque la deuxième syllabe du mot est écrite en toutes lettres.
3 - On utilise ici les deux formes Colungniacum et Colugniacum.
4 - On lit ici tercio, presencia, tercie, tocius, negociis, remanencia, que l’on transcrit – selon la convention d’édition prescrivant l’usage général de la graphie classique – tertio, presentia, tertie, totius, negotiis, remanentia. Le rédacteur du compte écrit cependant munitione et, à l’inverse, gartio pour garcio. On conservera toutefois la forme Trefforcii, pour Treffortii, puisqu’il s’agit d’un toponyme.
5 - On lit toujours ici aput pour apud, lorsque la préposition est écrite en toutes lettres.
6 - Lire occupaverat.
7 - Le digramme bl paraît toujours ici écrit ll. Comparer, par exemple, les b de publicam et bladum à ceux de baculo et lombardo ou aux deux l de ballivi.
8 - On Ă©crit labergemant.
9 - On peut probablement rapprocher ce terme apparemment vernaculaire du latin alvus, " ruche ".
10 - On avait, semble-t-il, écrit chimciam et l’on a corrigé en ajoutant un petit i en exposant.
11 - On Ă©crit in iuriose.
12 - L’épithète indique assez que le substantif lombardus désigne ici un état et non une nation.
13 - On Ă©crit toujours ici vinginti et tringinta pour viginti et triginta.
14 - Le repentir du rédacteur manifeste son souci de mieux respecter la réglure du parchemin, dont il s’était sensiblement affranchi.
15 - On avait d’abord écrit domine, et la dernière lettre est raturée.
16 - La terminaison est identique à celle du mot précédent.
17 - On écrit régulièrement ici viannensis pour viennensis.
18 - Il faut ici suppléer tenuit. Le signe en forme de double accent aigu qui a été ajouté dans la marge gauche de cette ligne ne paraît pas signaler cette omission, et sa fonction reste sibylline.
19 - C’est-à-dire " accompagné de trois autres hommes d’armes ".
20 - On avait d’abord écrit VC , mais on a transformé un • en I.
21 - On avait d’abord écrit III.
22 - Ce dernier article paraît ajouté de la même main, mais d’une plume plus fine.