Compte de Pierre de Châtillon (Petrus de Castellione), bailli de la Terre de Bâgé et de Coligny, châtelain de Bourg-en-Bresse, pour la châtellenie de Bourg-en-Bresse du dimanche 21 août 1289 au dimanche 1er avril 1291 (nouveau style)

France, Archives DĂ©partementales de la CĂ´te-d'Or, cote B7082 - 1

Pour citer ce document:

Christian Guilleré, Frédéric Chartrain et Alain Kersuzan, avec la collaboration de Nils Mantilleri, Jean-Michel Poisson, et Marianne Ronot, Compte de Pierre de Châtillon (Petrus de Castellione), bailli de la Terre de Bâgé et de Coligny, châtelain de Bourg-en-Bresse, pour la châtellenie de Bourg-en-Bresse du dimanche 21 août 1289 au dimanche 1er avril 1291 (nouveau style), Lyon - Chambéry, 2011 (Documents comptables des Etats de Savoie, XIIIe - XVe s.)

Afficher / masquer les images   Afficher / masquer la table des rubriques   Masquer la linéation Voir l'analyse du rouleau

Prologue

[peau 1]


[l. 1] (1) La peau a été numérotée 1 par le crayon d’un archiviste moderne. (2) Le compte a été numéroté IIII à l’époque de la confection du rouleau. Conputus(3) On écrit régulièrement ici conputus, conputat, pour computus, computat. On écrit toutefois également tempus ou tempesta. Par défaut, on transcrira donc aussi assumptionem. domini Petri de Castellione ballivi terre Baugiaci et Cologniaci et castellani de Burgo in
[l. 2] Breyssia a die dominica post assunptionem(4) On lit ici assumpcionem, Laurencii, Laurencio, Laurencie, capiencium, negociis, associancium, Trefforcii, porcione, que l’on transcrit – selon la convention d’édition prescrivant l’usage général de la graphie classique – assumptionem, Laurentii, Laurentio, Laurentie, capientium, negotiis, associantium, Treffortii, portione. beate Marie anno Domini Mo CCo octuagesimo nono usque ad eamdem diem anno
[l. 3] revoluto et ex tunc usque ad diem dominicam primam diem mensis aprilis anno nonagesimo videlicet de uno anno integronote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : inte / gro
[l. 4] septem mensibus et duodecim diebus

banna


[l. 5] idem reddit conputum de XL solidis fortium receptis de dicto Guillion quia percuserat(5) On lira de mĂŞme plus loin percusit, mais aussi percusserat. uxorem suam de lapide de V solidis receptis de Stephano de Rusticz
[l. 6] quia sue bestie pratum alienum(6) On a omis le verbe de cette subordonnée, mais le sens n’en est guère affecté. de XXV solidis receptis de clerico de Perona quia fregerat saysinam ballivi de VII solidis VI denariis receptis de
[l. 7] Ponceto de Curtabam quia percuserat quamdam mulierem de pede de XX solidis receptis de Hugone de Foresta quia fregerat saysinam
[l. 8] de XV solidis receptis de fabro de Sancto Andrea quia obtruxerat(7) On Ă©crit toujours ici obtrux- pour obstrux-. stratam publicam de XXV solidis receptis de Guichardo de Pasquerio
[l. 9] quia ceperat trabem alienam de XXV solidis receptis de Cl[erar]do (8) Le nom est raturé. de Monceuz quia dicebatur consensisse mortem Laurentii Scissoris
[l. 10] de XX solidis receptis de Chaveyria pro eodem de XX solidis receptis de Peronino Geneveys pro eodem de XX solidis receptis de Guillermeto
[l. 11] Peschet note diplomatique Passage Ă  la ligne exact : pes / chet quia invenerat unam peciam panni in itinere et celavit de XXXV solidis receptis de Cristineto del Rost quia furatus fuerat
[l. 12] vinum vicini sui de XX solidis receptis de Humberto de Cortabam quia obtruxerat iter de X solidis receptis de medico pro pena non
[l. 13] observata de XX solidis receptis de Guidone de Sellion pro quodam homine qui deportaverat leydam de VII solidis VI denariis receptis de quodam
[l. 14] homine prepositi de Buella pro pena non observata de XXV solidis receptis de Berteto de Foresta quia foderat iter publicum de XXV solidis
[l. 15] receptis de Petro Baruta quia percuserat quamdam mulierem de XV solidis receptis de Gerardono quia fecerat fossatum in itinere de
[l. 16] VII solidis VI denariis receptis de filio Guillermi de Montmor quia venabatur in foresta domini de XXV solidis receptis de grollerio fratre Guillion
[l. 17] quia fregerat hostium domus aliene de nocte de VII solidis VI denariis receptis de Morello de Ponte quia percusit quemdam de pede de V solidis
[l. 18] receptis de Grivel pro banno cavalcate de II solidis VI denariis receptis de Iohanne de Vergon pro eodem de III solidis VI denariis receptis de Stephano Guichon pro eodem
[l. 19] de II solidis VI denariis receptis de Cauda Nigra pro eodem de XV solidis receptis de Iohanne de Meydia pro eodem de X solidis receptis de La Valeri pro eodem
[l. 20] de X solidis receptis de Bartholomeo de Rossetes quia venabatur in nemore domini de VII solidis VI denariis receptis de Guichardo de Molari pro eodem
[l. 21] de VII solidis VI denariis receptis de Iohanni Chalvini(9) On avait d’abord écrit Chalvi. quia fregerat hostrium cuiusdam mulieris de X solidis receptis de Stephano circulario quia deportavit bladum
[l. 22] sine pondere de VII solidis VI denariis receptis de Martino Chavaler quia fregerat saysinam de X solidis receptis de Bertru de Pugia pro eodem
[l. 23] de VII solidis VI denariis receptis de La Barneta quia occupaverat terram alienam de XX solidis receptis de Stephano Marer pro banno sancguinis(10) On Ă©crit toujours ici sancguis pour sanguis. de
[l. 24] XXV solidis receptis de Iohanne Aguayron quia fregerat saysinam de XXXV solidis receptis de Richerio de La Saleta(11) La rature rendrait la lecture incertaine si le nom n’était attesté dans les comptes précédents. quia furatus fuerat pisces
[l. 25] de XL solidis receptis de Hugone Durandat et Rufo Cropant pro banno furti de X solidis receptis de donno Giroudo de Cra quia verberaverat
[l. 26] quemdam garcionem de V solidis receptis de Stephano de Rispes pro banno adulterii de XX solidis receptis de medico pro eodem de XXXV solidis receptis
[l. 27] de Stephano de Condona pro furto piscium de XX solidis receptis de Guillermo Avallon quia fregerat saysinam de V solidis receptis de garcione
[l. 28] magistri Richardi quia percusserat quemdam alium de VII solidis VI denariis receptis de Gerarda del Rost quia obtruxerat iter de V solidis
[l. 29] receptis de Colino de Villa Nova pro eodem de VII solidis VI denariis receptis de filio Mariete Molendini(12) On rencontre plus couramment dans les comptes précédents de Molendino. pro eodem de VII solidis VI denariis receptis de filio
[l. 30] Bernardi de Meri pro eodem de XLV solidis receptis de Peroneto Salamon quia fregerat hostium cuiusdam mulieris de nocte de
[l. 31] XII solidis VI denariis receptis de Hugone de Pelachat quia obtruxerat viam publicam de X solidis receptis de Humberto Nigro pro eodem de
[l. 32] XXV solidis receptis de Guidone et Gilio et Eschabont et Rege de Chassaney pro eodem de IIII solidis receptis de Bernardo fornerio pro banno
[l. 33] cavalcate de III solidis receptis de Stephano de Meri pro eodem de II solidis VI denariis receptis de Peca Deu pro eodem de XXV solidis receptis de Stephano Egarat
[l. 34] quia obtruerat viam publicam de VII solidis VI denariis receptis de Guillion quia percusit quemdam de pede de XX solidis receptis de quodam homine
[l. 35] Peroneti Chena quia obtruxerat viam de V solidis receptis de Stephano de Rispis pro banno adulterii de XV solidis receptis de Iohanne Pasqualet quia fregerat
[l. 36] saysinam de XII solidis VI denariis receptis de Martino Chevalier pro eodem de IX libris receptis de Guillon pro banno furti de XXV solidis receptis
[l. 37] de fratre capellani de La Revoyri quia fecerat fossatum in via de X solidis receptis de Aymone de Cleitis quia dicebat de porco sano quod erat
[l. 38] infirmus de LX solidis receptis de Achardo de Cimandres quia destruxerat viam de XXV solidis receptis de clerico de Becerel pro banno
[l. 39] sancguinisnote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : sanc / guinis de L solidis receptis de filio Petri de Foresta pro banno adulterii de X solidis receptis de medico pro pena non observata
[l. 40] de IIII libris receptis de Mikaele(13) Pour Michaele. de Bordes pro banno quia deportaverat leydam de VII solidis VI denariis receptis de Rufo Candelarii pro banno cavalcatenote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : cavalca / te
[l. 41] de III solidis receptis de uxore magistri Richardi quia percusit quamdam nulierem[sic] (14) Lire mulierem. de VII solidis VI denariis receptis de Guillermo Pechet pro falsanote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : fal / sa
[l. 42] mensura bladi de X solidis receptis de filio Sachet pro verbis iniuriosis de X solidis receptis de quodam homine domini Iarenti de Masornanote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : masor / na
[l. 43] quia ausus fuit cognoscere mulierem invitam(15) On Ă©crit distinctement ici in vitam, in ventis, in ceptum, pour invitam, inventis, inceptum. de V solidis receptis de Rebufel quia fecit cuidam sancguinem volagium

clame


[l. 44] idem reddit conputum de LXIII solidis receptis de viginti sex clamis per dictum tempus de quo conputat


[l. 45] summa : LXXIIII lb. XIIII s. fort.

intragia


[l. 46] idem reddit conputum de X solidis receptis de Guillermo Buaton et fratre suo pro intragio in garda domini de V solidis receptis de Guidone de Chanal pro terra sibi albergata
[l. 47] in parochia de Vadens ad tres solidos viennensium per annum quam solebat tenere Pevrers de V solidis receptis de Laurentio et Iohanne de Arbergimento(16) On paraît avoir hésité entre arberchimento et arbergimento, et la syllabe centrale en est restée assez confuse.
[l. 48] pro intragio in garda domini de V solidis receptis de Guillermo terralliono pro intragio prati de Monceuz sibi traditi pro tallia de V solidis
[l. 49] receptis de filio Laurentie de Cortablin pro intragio in garda domini de V solidis receptis de Iohanne Bover pro eodem de IIII solidis receptis de exitu prati
[l. 50] de Monceuz dicto Terrallion albergati summa : XXXIX s. fort.

forisseca


[l. 51] idem reddit conputum de XXV libris viennensium receptis de Stephano ciculario pro codris et bierz sibi venditis ad faciendum circulos in nemore Sancti
[l. 52] Stephani Lo Boschous per unum annum summa : XII lb. X s. fort.

redditus


[l. 53] idem reddit conputum de V solidis receptis de hominibus de Grangia (17) On attendrait Crangia, pour Crangiaco. ultra centum solidos viennensium quos ibi percipit Amedeus de Marbo pro cambio sibi facto
[l. 54] per comitem Philipum

inventa et perquisita

note diplomatique Passage Ă  la ligne exact : inventa et / perquisita

de III(18) La somme paraît avoir été corrigée après effacement d’une rédaction antérieure. solidis receptis de tribus porcis inventis per dictum tempus de V solidis receptis de quodam homine de Lent quia
[l. 55] scinderatnote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : scin / derat in nemore domini de XX solidis receptis de firma octo quadrigarum capientium nemus mortuum in nemore del Says per tres mensesnote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : men / ses
[l. 56] de XX solidis receptis de Petro Mercerii et Andrea Roberti pro eo quod evitaverunt pedagium Burgi per concordiam factam cum ipsis de X solidis receptis de Petro
[l. 57] lathomo quia inculpabatur de predanote diplomatiquede preda : ajouté en interligne. de tyrant de V solidis receptis de Petro Boschous quia evitavit pedagium de Burgo
[l. 58] summa : LXVIII s. fort.


[l. 59] summa totius recepte : IIIIXX XII lb. XI s. fort.

de quibus
[l. 60] in stipendiis plurium nunciorum missorum pro negotiis domini per dictum tempus : X libras XIX solidos II denarios viennensium item in stipendiis exploratorumnote diplomatique Passage Ă  la ligne exact : explora / torum
[l. 61] per idem tempus : LIX solidos item pro mingellia Iaqueti Tempesta apud Sanctum Saturninum(19) On paraît avoir d’abord écrit Sancti Saturni. antequam posset haberi et fuit suspensus
[l. 62] et pro ipso adducendo : CIIII solidos in stipendiis sex viginti undecim hominum cum armis quos tenuit apud Ambroniacum quasi per unam
[l. 63] diem per dictum tempus ut in particulis : XIX libras XVI solidos III denarios viennensium in stipendiis octo clientum quos tenuit apud Ambroniacum
[l. 64] per tresdecim dies finitos die mercurii post nativitatem beate Marie anno octuagesimo nono : VII libras XVI solidos in stipendiis trium
[l. 65] clientum quos tenuit apud Ambroniacum per unum mensem inceptum die lune ante festum beati Iohannis baptiste anno nonagesimo : CXII solidos
[l. 66] in stipendiis quatuordecim hominum cum armis associatium[sic] (20) Lire associantium. dominum Iohannem Floridi ducentem pecuniam ducis : LXXVIII solidos III denarios
[l. 67] in uno bove dato merceriis primo foro Sancti Andree facto et preconizato de novo : IIII libras XVII solidos item libravit pro tentoriis
[l. 68] domini adducendis de Antone usque apud Burgum et pro arnesii[sic] (21) Lire arnesiis. En fait, la préposition paraît un ajout, après lequel on aura omis de rectifier cette terminaison. domini ducendis versus Bisuntinum per manum Thome Anglisci[sic] (22) Lire Anglici. ut
[l. 69] per litteram domine comitisse : C solidos item libravit ad expensas domine comitisse per manum Andree de Voyrone ut per litteram
[l. 70] domine comitisse datam die iovis post festum beati Mathie apostoli anno nonagesimo(23) Le jeudi 2 mars 1291 (nouveau style). : VI libras viennensium item in expensis Chatellay note diplomatique Passage Ă  la ligne exact : chatel / lay
[l. 71] ducentis versus Channas sex carratas palmites(24) On paraît employer ici le nominatif en apposition pour exprimer un contenu : sex carratas palmites et non sex carratas palmitum. vinearum : LVI solidos in expensis dicti ballivi euntis
[l. 72] apud Lugdunum ad diem collectam cum gentibus domini Belliioci ibidem coram abbate Savigniacensi et domino Nicholao de
[l. 73] Billens et suorum sociorum die martis, die mercurii et die iovis post festum beati Gregorii anno nonagesimo(25) Du 13 au 15 mars 1291 (nouveau style). : LV solidos
[l. 74] item libravit Roberto de Monteforti pro Iohanne de La Bolomeri et Gauterio Paget hominibus suis talliabilibus venditis domino cum
[l. 75] manso seu mansura de La Bolomeri sitis(26) Ce participe, écrit en toutes lettres, détermine apparemment hominibus et non manso seu mansura. De même, on lira dans la phrase suivante erant de feodo domini. À l’inverse, valebit renverra à manso seu mansura. in parrochia de Cormangon (27) Aujourd’hui Courmangoux, mais le n final est ici bien distinct d’un u. iuxta terras de Colliona et erant de feodo domini comitis
[l. 76] tempore venditionis et valebit per annum ut dicitur quatuor libras viennensium et debet litteram de empto : XXVI libras viennensium item in
[l. 77] locagio unius quadrige portantis pisces stangni Burgi apud Baugiacum domine comitisse : IX solidos in expensis roncini Buchet
[l. 78] quem habuit dominus per quadraginta duos dies : XXXV solidos in stipendiis octo clientum quos tenuit in castro Treffortii quando
[l. 79] clausura fuit diructa[sic] (28) Lire dirupta ou destructa. a parte vinearum per undecim dies inceptos die veneris ante festum omnium sanctorum anno nonagesimo :
[l. 80] CXVII solidos IIII denarios item quas libravit Hugoni Lyobardi pro suo salario Ambroniaci ut per eius litteram de recepta et de mandato domini
[l. 81] facto horetenus[sic] (29) Lire oretenus. in ecclesia beate Marie apud Burgum : XXV libras viennensium item allocantur ei pro suo salario unius anni finiti die dominica
[l. 82] post assumptionem beate Marie anno nonagesimo per convenctionem[sic] (30) Lire conventionem. factam cum eo ut per litteram domini : C libras viennensium item pro portione quam percipit
[l. 83] in bannis videlicet in qualibet libra duos solidos ut per eamdem litteram scilicet de bannis supradictis : XIIII libras XVIII solidos viennensium
[l. 84] summa expense et salarii(31) Comme les deux dernières lignes du parchemin dans leur ensemble, ce total a été ajouté par une main qui paraît identique à celle qui a écrit le début du compte suivant. Elle est bien distincte en tout cas de celle qui a rédigé le reste du présent compte. Celle-ci avait d’ailleurs déjà noté, dans la marge gauche, summa : IIC LI lb. XII s. : CCLI lb. XII s. vien. — valent : VIXX V lb.
[l. 85] XVI s. fort.

et sic debentur ei : XXXIII libre V solidi fortium



Notes

1 - La peau a été numérotée 1 par le crayon d’un archiviste moderne.
2 - Le compte a été numéroté IIII à l’époque de la confection du rouleau.
3 - On écrit régulièrement ici conputus, conputat, pour computus, computat. On écrit toutefois également tempus ou tempesta. Par défaut, on transcrira donc aussi assumptionem.
4 - On lit ici assumpcionem, Laurencii, Laurencio, Laurencie, capiencium, negociis, associancium, Trefforcii, porcione, que l’on transcrit – selon la convention d’édition prescrivant l’usage général de la graphie classique – assumptionem, Laurentii, Laurentio, Laurentie, capientium, negotiis, associantium, Treffortii, portione.
5 - On lira de mĂŞme plus loin percusit, mais aussi percusserat.
6 - On a omis le verbe de cette subordonnée, mais le sens n’en est guère affecté.
7 - On Ă©crit toujours ici obtrux- pour obstrux-.
8 - Le nom est raturé.
9 - On avait d’abord écrit Chalvi.
10 - On Ă©crit toujours ici sancguis pour sanguis.
11 - La rature rendrait la lecture incertaine si le nom n’était attesté dans les comptes précédents.
12 - On rencontre plus couramment dans les comptes précédents de Molendino.
13 - Pour Michaele.
14 - Lire mulierem.
15 - On Ă©crit distinctement ici in vitam, in ventis, in ceptum, pour invitam, inventis, inceptum.
16 - On paraît avoir hésité entre arberchimento et arbergimento, et la syllabe centrale en est restée assez confuse.
17 - On attendrait Crangia, pour Crangiaco.
18 - La somme paraît avoir été corrigée après effacement d’une rédaction antérieure.
19 - On paraît avoir d’abord écrit Sancti Saturni.
20 - Lire associantium.
21 - Lire arnesiis. En fait, la préposition paraît un ajout, après lequel on aura omis de rectifier cette terminaison.
22 - Lire Anglici.
23 - Le jeudi 2 mars 1291 (nouveau style).
24 - On paraît employer ici le nominatif en apposition pour exprimer un contenu : sex carratas palmites et non sex carratas palmitum.
25 - Du 13 au 15 mars 1291 (nouveau style).
26 - Ce participe, écrit en toutes lettres, détermine apparemment hominibus et non manso seu mansura. De même, on lira dans la phrase suivante erant de feodo domini. À l’inverse, valebit renverra à manso seu mansura.
27 - Aujourd’hui Courmangoux, mais le n final est ici bien distinct d’un u.
28 - Lire dirupta ou destructa.
29 - Lire oretenus.
30 - Lire conventionem.
31 - Comme les deux dernières lignes du parchemin dans leur ensemble, ce total a été ajouté par une main qui paraît identique à celle qui a écrit le début du compte suivant. Elle est bien distincte en tout cas de celle qui a rédigé le reste du présent compte. Celle-ci avait d’ailleurs déjà noté, dans la marge gauche, summa : IIC LI lb. XII s.